Λέιζερ για τη δημιουργία νεφών και τεχνητής βροχής

Οι σύγχρονοι βροχοποιοί δοκιμάζουν διαρκώς νέες «μαγικές» ιδέες για να δημιουργήσουν σύννεφα και βροχή, στο πλαίσιο ενός ολοένα πιο «καυτού» επιστημονικού πεδίου, των κατευθυνόμενων αλλαγών στις καιρικές συνθήκες μιας περιοχής.

Η τελευταία ανακάλυψη είναι η χρήση λέιζερ στον ουρανό για τη δημιουργία νεφών που θα μπορούν να προκαλέσουν βροχή ή, αντίθετα, για την διάλυση των νεφών και την αποφυγή των βροχών.

Οι ελβετοί και γερμανοί επιστήμονες, με επικεφαλής τον φυσικό Τζερόμ Κασπαριάν του πανεπιστημίου της Γενεύης, που παρουσίασαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό “Nature Communications”, σύμφωνα με τη βρετανική «Γκάρντιαν», κατάφεραν, στοχεύοντας τον αέρα με ισχυρά λέιζερ, να αναπτύξουν σταγονίδια νερού, ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την «πυροδότηση» βροχής. Τα νέφη γενικώς δημιουργούνται, όταν αερομεταφερόμενα σωματίδια δρουν ως πυρήνες για τη συμπύκνωση γύρω τους υδρατμών, που κάποια στιγμή γίνονται σταγόνες και μετά βροχή.

Η τεχνική με την ονομασία «υγροποίηση με τη βοήθεια λέιζερ» πιστεύεται ότι μπορεί μελλοντικά να επιτρέψει τον μερικό έλεγχο αναφορικά με το πού και πότε θα βρέξει, εφόσον η ατμόσφαιρα μιας περιοχής είναι επαρκώς υγρή (αν διαθέτει έστω σχετικά χαμηλή υγρασία έως 70%, ενώ αν υπάρχει πλήρης ξηρασία στον αέρα, δεν μπορεί να προκληθεί βροχή). Οι ερευνητές έκαναν επίδειξη της τεχνικής κοντά στη λίμνη της Γενεύης, χρησιμοποιώντας ένα φορητό εργαστήριο υπέρυθρων λέιζερ με την ονομασία Teramobile.

Μετά από πειράματα 133 ωρών, οι παλμοί φωτός του λέιζερ κατάφεραν να δημιουργήσουν σωματίδια νιτρικού οξέος στην ατμόσφαιρα, τα οποία λειτούργησαν ως «κόλλα» (πυρήνες) για την πρόσδεση γύρω τους μορίων νερού, δημιουργώντας έτσι σταγόνες που δεν εξατμίζονταν.

Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, οι σταγόνες είχαν αποκτήσει σταθερή διάμετρο λίγων χιλιοστών του χιλιοστού, δηλαδή ήσαν ακόμα αρκετά μικρές για να πέσουν σαν βροχή στο έδαφος, αλλά αρκετά μεγάλες για να ενθαρρύνουν τους επιστήμονες να συνεχίσουν τα πειράματά τους, με την ελπίδα ότι η βελτίωση της μεθόδου θα παράγει μεγαλύτερες σταγόνες και, τελικά, την επιθυμητή βροχή.

Όπως παραδέχτηκε ο Κασπαριάν, χρειάζονται ακόμα πολλές προσπάθειες μέχρι να δημιουργηθεί τεχνητή βροχή, καθώς πρέπει να δημιουργηθούν σταγόνες δέκα έως 100 φορές μεγαλύτερες, ώστε να είναι αρκετά βαριές για να πέσουν στη γη. Εμφανίστηκε όμως αισιόδοξος ότι η τεχνική επιδέχεται βελτιώσεων και ότι κάποια στιγμή θα μπορεί όχι μόνο να παράγεται βροχή, αλλά και να αποτρέπεται. Το τελευταίο ίσως καταστεί εφικτό, αν σκοπίμως δημιουργούνται στον ουρανό πάρα πολλές μικροσκοπικές σταγονίτσες νερού, που θα είναι τόσο ελαφριές, ώστε να μην μπορούν να πέσουν ως βροχή στο έδαφος. «Μπορεί μια μέρα με αυτό τον τρόπο να μετριάζουμε τους μουσώνες ή να μειώνουμε τις πλημμύρες σε μια περιοχή», όπως είπε.

Οι προσπάθειες ελέγχου του καιρού μέσω διάχυσης χημικών ουσιών στον ουρανό σημείωσαν έξαρση στην Κίνα, την περίοδο πριν και κατά τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών αγώνων του 2008, όταν η μετεωρολογική υπηρεσία του Πεκίνου διέθετε μέχρι και ειδικό γραφείο για την τροποποίηση του καιρού.

Ο Κασπαριάν υποστηρίζει ότι η μέθοδος μέσω λέιζερ έχει σαφή πλεονεκτήματα σε σχέση με την χρήση χημικών ουσιών για την τεχνητή δημιουργία πυρήνων νεφών. Όπως ανέφερε, το λέιζερ επιτρέπει συνεχή χρήση όλο το 24ωρο σε ύψος αρκετών χιλιομέτρων στον αέρα (άρα το λέιζερ δεν χρειάζεται να μεταφέρεται με αεροπλάνο), στοχεύει σε συγκεκριμένα σημεία του ουρανού και δεν διασπείρει τυχαία στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες χημικών ουσιών, όπως ιωδιδίου του αργύρου, κάτι που συμβαίνει με τις έως τώρα χημικές μεθόδους. Ακόμα, το λέιζερ, εκτός από στόχευση σε συγκεκριμένα σημεία, μπορεί να ρυθμιστεί να «σαρώνει» ολόκληρες περιοχές του ουρανού. «Άλλωστε, και τα νυχτερινά κλαμπ αυτό κάνουν συνέχεια», όπως είπε ο Κασπαριάν.